Postępowanie spadkowe – kiedy ma miejsce i jak przebiega?

Wiedza Polaków na temat dziedziczenia i prawa spadkowego nie jest duża, dlatego też w momencie śmierci osoby bliskiej dochodzi do wielu nieporozumień, które prowadzą do licznych problemów rodzinnych. Dlatego też postanowiliśmy przybliżyć Ci tematykę postępowań spadkowych – sprawdźmy, kiedy mają miejsce i jaki jest ich przebieg.

Czym jest postępowanie spadkowe i kiedy ma miejsce?

Postępowanie spadkowe jest niezbędne, by móc dysponować odziedziczonym majątkiem – i to bez względu na fakt, czy został on odziedziczony ustawowo, czy zgodnie z wolą zmarłego, wyrażoną w testamencie. Jako spadkobiorca masz prawo przyjąć albo odrzucić spadek w okresie 6 miesięcy od śmierci spadkodawcy. Należy złożyć stosowne oświadczenie podpisane przez notariusza (https://fixly.pl/kategoria/notariusz)  – jeżeli tego nie zrobisz, odziedziczysz cały majątek spadkodawcy wraz z tzw. dobrodziejstwem inwentarza, a więc ewentualnymi długami zmarłego, które w niektórych przypadkach mogą być nawet większe niż wartość majątku, jakim dysponował.

Postępowanie ma więc na celu potwierdzenie nabycia spadku i odbywa się zawsze wtedy, gdy w skład masy spadkowej wchodzą nieruchomości, ruchomości, środki na rachunku bankowym, akcje czy obligacje. W przypadku problemów z ustaleniem spadku, wynikających zwykle z braku testamentu i rodzinnych nieporozumień, które mają w takiej sytuacji miejsce dość często, to sąd musi określić spadkobierców, a także ich udział w spadku. Sprawa sądowa może trwać nawet kilka miesięcy.

Postępowanie spadkowe a testament

Oczywiście postępowanie spadkowe będzie o wiele mniej czasochłonne, kiedy osoba zmarła pozostawiła testament i jasno określiła w nim swoich spadkobierców, a także majątek, jaki dziedziczą. Co prawda w praktyce może okazać się, że spadkobiercy ustawowi, którzy nie zostali ujęci w testamencie, będą niezadowoleni z takiego obrotu sprawy i spróbują podważyć testament, jednak jest to stosunkowo rzadka sytuacja. 

Warto pamiętać, że nawet jako spadkobierca testamentowy masz obowiązek zapłacenia zachowku tym spadkobiercom ustawowym, którzy nie zostali ujęci w dokumencie. Wyjątkiem jest sytuacja, w której w testamencie spadkodawca wydziedziczył dane osoby – jeżeli argumentacja jest wystarczająca i nie zostanie w jakikolwiek sposób podważona, nie będą one miały prawa do zachowku.

Jaki jest podatek od spadku?

Warto również wziąć pod uwagę, że od pozyskanego spadku w większości przypadku trzeba odprowadzić stosowny podatek. Jeżeli chodzi o najbliższą rodzinę, a więc małżonków, rodziców i dzieci, jest to najniższy próg (7%), a w przypadku dalszej rodziny wyższy (12%). Jeżeli spadkobiercami są osoby całkowicie obce, będą musiały zapłacić aż 20% podatku od otrzymanego spadku.

Oczywiście istnieje możliwość ubiegania się o ulgę podatkową, która zwalnia z obowiązku płacenia takiego podatku – należy jednak pamiętać, by stosowny wniosek złożyć w ciągu 6 miesięcy od dnia przyjęcia spadku.